Testosteron wolny

Opis

Oznaczenie wolnego testosteronu mierzy stężenie tej frakcji hormonu, która nie jest związana z białkami transportującymi (głównie SHBG) i pozostaje biologicznie aktywna. Stanowi ona jedynie niewielki odsetek (1-4%) całej puli hormonu, ale to właśnie ta forma bezpośrednio oddziałuje na komórki docelowe organizmu.

Badanie to jest szczególnie przydatne w diagnostyce, gdy stężenie testosteronu całkowitego nie jest zgodne z objawami klinicznymi pacjenta, co często wynika z nieprawidłowego poziomu białek wiążących. U kobiet jest wykorzystywane w diagnostyce przyczyn nadmiernego owłosienia (hirsutyzmu) czy zespołu policystycznych jajników (PCOS). U mężczyzn służy do pogłębionej oceny hipogonadyzmu (niedoboru testosteronu), np. przy zaburzeniach libido, gdy testosteron całkowity jest w normie lub na granicy normy.

Wartość wolnego testosteronu jest najczęściej obliczana laboratoryjnie na podstawie pomiaru testosteronu całkowitego i SHBG. Ze względu na dobowy rytm wydzielania, krew zaleca się pobierać w godzinach porannych, najlepiej na czczo.